Zamiennik cukru – jak słodzić naturalnie

Próchnica, nadwaga i otyłość, choroby układu krążenia, insulinoodporność, trądzik, depresja – ich przyczyną jest nadmiar cukru w diecie. Współcześnie łatwo spożywać go w ogromnych ilościach. Cukier dodaje się nie tylko do słodyczy, ale też do wielu gotowych dań, mieszanek przypraw i napojów. Często możemy nawet nie zdawać sobie sprawy z tego, że dany produkt zawiera go w swoim składzie. Według ostatnich badań przeciętny dorosły spożywa od 22 do 27 łyżeczek cukru! To zdecydowanie zbyt duża porcja przy całkowitym braku cennych wartości odżywczych.

Jak ograniczyć spożycie słodkich kryształków? Przede wszystkim unikać gotowych dań, owocowych jogurtów i słodzonych napojów. Ponadto trzeba jeść jak najmniej słodyczy. Nie musimy całkowicie rezygnować z tej przyjemności. Jeśli mamy ochotę na coś słodkiego, możemy wybrać łakocie zawierające zdrowsze substancje słodzące. Zamienniki cukru przydadzą się też wtedy, gdy nie wyobrażamy sobie picia gorzkiej kawy.

Nie musimy więc wyrzekać się słodkiego smaku. Warto jednak poszukać jego innych naturalnych źródeł. Po jakie zamienniki cukru możemy sięgnąć, by słodzić bez obaw o zdrowie i figurę?

Ksylitol

Ksylitol jest zdrowym cukrem wytwarzanym z kory brzozowej. Wspomaga przyswajanie wapnia i magnezu. Polepsza mineralizację kości i zapobiega osteoporozie. Dzięki działaniu bakteriobójczemu poprawia odporność i przeciwdziała próchnicy. Jego spożycie sprzyja pozbyciu się płytki nazębnej i pomaga w leczeniu zakażeń jamy ustnej drożdżakowcami z rodzaju Candida. Substancja może też hamować łaknienie na słodycze i wpływać pozytywnie na mikroflorę jelitową. Ksylitol  zawiera aż 40% mniej kalorii niż zwykły cukier i ma dziesięciokrotnie niższy indeks glikemiczny. Jest metabolizowany z niewielkim udziałem insuliny. Z tego powodu to idealny zamiennik cukru dla cukrzyków. Ksylitolem możemy słodzić kawę i herbatę, dodawać go do wypieków, a nawet przetworów z owoców. Z jego dodatkiem przygotujemy zarówno ciasta i kremy, jak i lody. Słodki smak utrzymuje się w różnych temperaturach. Nie należy przesadzać ze spożywaną ilością – zbyt wiele słodzika może spowodować biegunkę. Uwaga: ksylitol jest bardzo szkodliwy dla psów. U czworonogów może spowodować poważne uszkodzenie wątroby, a nawet śmierć.

Syrop klonowy

Przysmak Kanadyjczyków uzyskuje się z soku z pni klonów. Jest mniej kaloryczny niż biały cukier i miód. Nie zawiera żadnych konserwantów i można przechowywać go 1,5 roku. Ma piękny kolor i lekko orzechowy posmak. Syrop klonowy zawiera polifenole, witaminy z grupy B, wapń, magnez, mangan, potas i fosfor. To zdecydowanie zdrowy, naturalny zamiennik cukru, lecz nie poleca się go diabetykom ani osobom na diecie bezcukrowej. Dlaczego? Syrop z klonu ma w sobie duże ilości sacharozy. Sięgajmy więc po niego okazjonalnie. Możemy wykorzystać syrop klonowy jako polewę do naleśników, gofrów, lodów, budyniu, składnik wypieków, napojów, koktajli czy dodatek do marynaty do mięs.

Erytrol

Erytrol (erytrytol) to substancja słodząca z tej samej grupy związków chemicznych co ksylitol. Proszek produkuje się poprzez fermentację glicerolu z wykorzystaniem specjalnych drożdży. Erytrol jest mniej słodki i kaloryczny niż biały cukier. Nie podnosi poziomu glukozy, a jego indeks glikemiczny wynosi zero. Erytrol to świetny zamiennik cukru dla cukrzyków i osób na diecie bezcukrowej. Spożyty nawet w dużej ilości nie spowoduje biegunki. Erytrol najlepiej nadaje się do słodzenia gorących napojów i wypieków.

Syrop daktylowy

Daktyle to z natury bardzo słodkie owoce. Zawierają też w sobie witaminy z grupy B, witaminę E, karoteny, żelazo, wapń i fosfor. Syrop z daktyli ma ten sam skład i właściwości co owoce. Możemy kupić gotowy albo łatwo przygotować go samodzielnie. Musimy pamiętać, że syrop daktylowy jest słodszy niż cukier. Jeśli stosujemy go jako zamiennik słodkich kryształków, zmniejszmy jego ilość o 1/3 względem białego cukru. Na bazie syropu przygotujemy dressing do sałatek lub marynatę do mięs. Naturalny zamiennik cukru wykorzystamy też z powodzeniem do polewania deserów, owsianki i słodzenia kawy.

Miód

Słodkie dzieło pracowitych pszczół składa się z glukozy i fruktozy. Ma podobną kaloryczność do cukru białego. Znajdziemy w nim też witaminy z grupy B, białka, garbniki, kwasy organiczne, enzymy oraz niewielkie ilości składników mineralnych. Miód ma cenne prozdrowotne właściwości. Działa bakteriobójczo i grzybobójczo. Łagodzi ból gardła, kaszel, astmę i katar sienny. Miód pszczeli poprawia też funkcjonowanie układu trawiennego i zwiększa wydolność mięśnia sercowego. Pamiętajmy jednak, że właściwości tego naturalnego zamiennika cukru znikają powyżej 40°C. Nie dodawajmy więc nigdy miodu do gorącej herbaty. Większego sensu z perspektywy zdrowia nie ma też słodzenie nim wypieków. Lepiej sprawdzi się jako dodatek do deserów na zimno, koktajli, napojów, ciepłej herbaty czy jogurtów.

Stewia

Stewia jest rośliną pochodzącą z Ameryki Południowej. Zawiera w swoich liściach i łodygach glikozydy stewiolowe odpowiadające za jej słodki smak. Nie dostarczają one jednak kalorii. Stewia jest słodsza od cukru aż 200 razy. Do słodzenia wystarczą więc bardzo niewielkie ilości naturalnego słodzika. Można kupić stewię w liściach świeżych, suszonych, sproszkowanych oraz tabletki, proszki i płyny ze stewii. Ten zamiennik cukru mimo swojej słodyczy ma lekko gorzkawy posmak. Nie odpowiada on każdemu, nie przepadają za nim głównie dzieci.

Maltitol

Maltitol należy do tej samej grupy, co ksylitol i ertrytol. Wytwarza się go z maltozy naturalnie zawartej w ziarnach zbóż, głównie z kukurydzy. Słodzik nie zawiera sztucznych dodatków. Ma bardzo podobny smak do białego cukru i nie zmienia swoich właściwości pod wpływem ciepła. Nadaje się do wypieków i deserów. Ma mniej kalorii niż cukier, nie nasila próchnicy i może być stosowany przez osoby z celiakią i nietolerancją laktozy.

Niezbyt zdrowe zamienniki cukru reklamowane jako zdrowe

Część naturalnych słodzików ma znikome właściwości zdrowotne czy odżywcze, dlatego trudno nazwać je zdrowymi. Ich nazwy kojarzą się jednak z czymś wpływającym korzystnie na nasze ciało i to wrażenie pożytkują reklamujący je producenci, odpowiednio dobierając „eko” etykiety. Takie słodziki zawierają głównie czysty cukier. Jeśli szukamy dobrego zamiennika, nie sięgajmy po syrop z agawy ani syrop z brązowego ryżu. Mają one w sobie jedynie substancje słodzące i puste kalorie.

Zdrowym zamiennikiem białego cukru nie będzie również cukier trzcinowy ani brązowy cukier z buraków cukrowych. To prawie czysta sacharoza. Zawierają one jedynie do 1% substancji mineralnych.

Wiemy nie od dziś, że nadmiar cukru szkodzi. Jak zatem słodzić naturalnie, by nie obawiać się o nasze zdrowie? W sklepach znajdziemy mnóstwo alternatywnych słodzików. Po które warto sięgnąć? Zdrowe zamienniki cukru to ksylitol, syrop klonowy, syrop z daktyli, miód i erytrol. Bez obaw możemy też sięgnąć po stewię czy maltitol. Znając ich właściwości, możemy znaleźć odpowiednią substancję słodzącą dla siebie – pasującą do indywidualnej diety czy bezpieczną przy ewentualnych problemach zdrowotnych jak cukrzyca czy celiakia.